Skip to main content

Etiqueta: editorial

Mellor algo, que nada

Written by Teatro Permanente on . Posted in Novas, Última páxina.

Hai veces na que penso que non vexo realmente as cousas, que só son capaz de ver as relacións entre as cousas; ou tal vez, se se prefire, só vexo as cousas que, segundo as percibes, pensas en algo distinto. Como se unha determinada imaxe (soe ser un impulso visual) abrise a porta a outra imaxe que se superpón coa primeira e que deixa paso franco a un proceso imaxinativo, ou inferencial, completamente á parte.

Teño unha teoría ao respecto. A ver, igual non é unha teoría, tal vez sexa unha simple especulación lúdica, pero satisfai plenamente a miña necesidade de sentido. E con iso chega, supoño. De súpeto, encóntrome pensando en algo que non ten que ver co que está acontecendo ao meu redor, pero que nace dalgún estímulo concreto do meu entorno. Moitas veces lévame lonxe, noutras quédase nunha simple nota de voz no teléfono, que transcribo metódicamente, pero que, na maior parte das ocasións, nunca chega a desenvolverse. De feito, cando volvo sobre algunha deses fíos de pensamento, ás máis das veces encóntroos ermos, sen capacidade de producir nada, de ir máis aló na súa potencialidade de reconstituír un acontecemento. Queda de manifesto que o relato dun suceso é algo moi diferente do propio suceso, e que o estado de cousas que produciu esa primeira experiencia de sentido non pode ser convocado, con demasiada frecuencia, a través das trazas escritas que deixamos dela.

Hoxe anticípome. Hoxe houbo unha nota de voz1 mentres camiñaba cara a parada do autobús, pero aquí estou: escribindo. Non é algo relevante, pero paréceme representativo do proceso. Estas liñas pretenden deixar constancia do que aconteceu e, a un tempo, ilustrar o propósito deste artigo.

Baixaba por unha rúa do que poderíamos chamar “un barrio periférico da cidade”, e vin no chan o que me pareceu unha moeda. Recollina e resultou ser unha peza redonda de fieltro cun pequeno oco no medio, máis ou menos do grosor dunha moeda de dous céntimos2. Uns metros, poucos, máis adiante, había unha papeleira, e pensei, literalmente, que ese pequeno residuo había acabar no circuíto do lixo. Estrañamente, tiven unha impresión de limpeza, como se estivese a contribuír a unha causa ecolóxica. Era completamente patético, pero sucedeu así. Achegueime á papeleira aínda crendo iso, cunha convicción realmente desconcertante, e cando o ía deixar caer, quedou medio pegado no meu dedo e caeu fóra da papeleira. Pareime e volvín atrás, porque fixera o xesto dentro do meu movemento contínuo cara a parada, e mirei por ver se o encontraba. Non dei con el; había moita herba alta arredor da papeleira, e non me parei máis3. Nese momento, xa marchando, sentinme, nun principio, culpable, por non dedicarlle máis tempo a encontralo. Xúrovos que foi como se estivese a cometer un delito ambiental. Despois dun razoable “pero ti estás parvo?” mental, dei en pensar que había algo raro na maneira en que se sucederan os feitos. Era estraña a forma de pegarse ao meu dedo, de tan inesperada que foi, e tal e como se inscribiu ese fracaso na secuencia de pensamentos. Pasei dunha ridícula medalla á ecoloxía autoimposta, a un xuízo e condena por destruír a, xa de por si destruída, paisaxe viva da vila. Cunha certa, anque efémera, carga de culpabilidade que seguiu, en cuestión de segundos, a esa primeira satisfacción polo traballo ben feito.

Resulta doado ver nestas casualidades algunha forma de causalidade. Algunha forza descoñecida que obra en configurar a realidade, e que, por algunha razón, se manifestou nese momento, reaccionou fronte á miña iniciativa primeira con sentido do humor; para poñerme no meu sitio, en definitiva. Non obstante, teño que agradecerlle ese carrusel de experiencias tan vívidas; mellor iso, que nada, non é? Mellor imaxinación absurda, que nada.

  1. que borrarei xusto despois de rematar de escribir isto ↩︎
  2. pensándoo ben, creo que cando me agachei xa sabía que non era unha moeda, pero a pesares de todo recollina; si, lembro agora unha pausa que me fai pensar que eu xa sabía que era outra cousa; aínda así, ignorei esa sensación e continuei o proceso, coma se eu non estivese decidindo facelo. Xa se intúe aquí o perigo desa impresión de determinismo ↩︎
  3. non fose ser que, por riba, perdese o autobús ↩︎

Historia(s) sen principio(s)

Written by Teatro Permanente on . Posted in Novas, Última páxina.

Non sei se vos fixastes en que ningunha historia empeza polo principio. Refírome ás historias clásicas, os contos que nos contaban sendo nenos, pero supoño que podemos dicir o mesmo de calquera relato de ficción. Se o pensamos ben, a vida da Caparuchiña vermella non comeza no momento en que a avoa se pon enferma. É de supoñer que a avoa, sendo vella como era, estaría doente con relativa frecuencia. Digo isto sen poñerme a especular no diagnóstico dalgunha patoloxía subxacente, da que Perrault non interpretou adecuadamente os síntomas, e que podería explicar a recorrencia dos seus estados febrís.

Podemos, se así o desexamos, situar o inicio da súa historia no momento no que lle regalan a capa. Tal vez a súa duración sexa, non xa a dunha vida máis ou menos banal, máis aló de ter que loitar cos recordos traumáticos de ter sido devorada (supoñendo que o cazador a rescatase, feito que semella ser apócrifo, froito dunha edulcoración máis contemporánea), senón, sexamos xustos, a do tempo no que lle servise a capa. Seguramente lle fose algo grande ao principio, porque a roupa estaba feita para durar, e a caparucha había de caerlle diante dos ollos e non vería nada, e os outros cativos na escola, porque era unha escola da vila, claro, e ela viña da aldea, ríanse dela porque levaba sempre a mesma roupa, demasiado grande, ou pequena, e moitas veces mendada.

Como se pode intuír, non só non temos acceso ao inicio da historia, senón que moitos dos feitos relevantes, e que levan a Caparuchiña a confiar en persoas de mala reputación, e a perderse por camiños enredosos, foron excluídos da versión axustada e condensada que leva circulando de xeración en xeración desde hai incontables anos.

Resulta posible pensar, daquela, que estes feitos que veño de mencionar se contan entre moitos outros, ignorados tamén, que ocuparían os días da rapaza. Como xa dixen, seguramente a avoa enfermara antes, e tal vez Caparuchiña tería levado máis cestas con comida. Neses traxectos, habería veces nas que non encontrase a ninguén, noutras tería batido co lobo, inevitablemente. Nesas ocasións, sen que teñamos que entrar en valorar a súa frecuencia, habería momentos nos que simplemente se saudaron cortesmente; habería outros nos que nin se falaron sequera, pois tal vez o lobo estivese ocupado en asuntos de maior envergadura, como podería ser a predación dun cervo, dun xabaril ou dun mamut laúdo, no caso de que a xénese da lenda se remonte a épocas anteriores a aquelas nas que a situamos habitualmente.

Todos eses encontros, e moitas outras anécdotas, nas que se equivoca de senda, ou de avoa, nas que papa a merenda polo camiño e logo, cando chega do outro lado da fraga, ten que inventar a historia dun lobo que lle roubou a cesta, o que contribúe a alimentar a lenda funesta do personaxe, todos, sen excepción, foron ignorados, ou excluídos deliberadamente, co propósito de darlle concreción a  unha narración que, se adoptase un cariz máis biográfico, podería ter ocupado perfectamente dezaoito volumes en cuarto menor de trescentas páxinas cada un (e iso supoñendo que a devorase, definitivamente, o lobo).

Non coñecemos o principio da historia da Caparuchiña porque non podemos situar en ningún lugar a orixe da cadea de causas que levaron a os fatídicos acontecementos recollidos por Perrault. Ningún dos feitos da súa vida foi menos importante que ningún outro, como tampouco o foron cada un dos sucesos que a precederon, nin os que tiveron a súa existencia en tempo compartido con ela. Pensada así, fronte á marabillosa multiplicidade de relacións, de efectos e de causas que a arrodeaban, a súa historia, por moi clásica que sexa, queda reducida a unha simple anécdota.

WTF

Written by Teatro Permanente on . Posted in Novas, Última páxina.

Onte estaba esperando nun paso de peóns, cando dous rapaces, adolescentes, diría eu, pasaban facendo skate polo carril bici. E un dí (agarrádevos onde poidades): gora eta, e o outro contesta: gora eta. Quedei pasmado. Era algo tan improbable, tan inverosímil…aínda agora, despois de darlle moitas voltas, non sabería dicir por que dixeron o que dixeron.

Estaba claro de que o dicían como unha especie de frase de complicidade entre colegas, pero…tiñan idea do que quería dicir? E que estaba tan fóra de lugar! Porque, se non sabían o que quere dicir, é un signo dun problema maior, porque iso implica que cando chegaron a ela non había ningún outro elemento para darlle contexto, ou que, aínda habéndoo, decidiron delibaradamente ignoralo, sen preocuparse nada máis dunha frase que lles gustou pola súa imaxe ou a súa sonoridade. Non obstante, o máis probable é que, sabendo o que quería dicir, decidiron usala de xeito irónico; non sei, como o “what’s up” daquel anuncio?

A pregunta que xorde, inevitablemente, é: se foi o caso, como chegaron a esa transformación? que proceso puido levar a descontextualizala de tal maneira que xa non queira dicir o que di, polo menos para eles?

Os rapaces terían quince ou dezaseis anos. Isto implica que nunca chegaron a coñecer a banda terrorista en activo. Non dispoñen doutra información actualmente, máis aló do uso completamente patético que do seu nome se segue a facer en política, excepto se a foron buscar voluntariamente na rede. Se así foi, como puideron darlle a volta a todo o que aconteceu para liberar a frase do que implica?

Tal vez, e isto é unha simple especulación, porque non ten máis importancia a verdade, para quen accede a ela a través dun ordenador, que calquera forma de ficción. Os efectos diso, á vista están.

Se este é un signo dun fenómeno de maior amplitude, dediquémoslle máis atención, suxiro.

Non. Non puido ser. Tiven que escoitar mal… eppur si muove

Escritura automática

Written by Teatro Permanente on . Posted in Novas, Última páxina.

Nada que ver, a verdade vaia por diante. Non se trata dun engano tampouco, eu non diría tanto. Hai cousas que acontecen, e podemos pararnos a entender as causas, a remontar reloxos que volven inevitablemente a marcar as mesmas horas, ou podemos seguir adiante, sen mirar as agullas, acompañados pola necesidade de deixar atrás a última palabra.

Se realmente fose o que o título anuncia, isto sería un único parágrafo, extenso, compacto, de palabras en sucesión constante, determinada. Tamén podería dicir que apresurada, sen dúbida, porque as ideas vizosas parece que empurran os dedos, parece que non lles chega o tempo, que van tarde. Empurran desde dentro, eu podo sentilas. As palabras, cando se escribe, son algo físico, non son ideas, son como unha ansia que hai que pulsar, que hai que esmagar precisamente en cada dedo.

Pensei por un momento en dicir que ningún dos termos que encabezan este texto era axeitado. A estrutura dos parágrafos ben demostra a falsidade do segundo, e o primeiro, ainda que en apariencia semella convir ao acto de articulación dun texto, necesitaría dunha reflexión máis fonda para poder ser confirmado. Pensemos que, se cadra, este non foi máis que un exercicio de pura combinatoria, e que, por algunha razón inexplicable, a produción de palabras aleatorias deu por resultado esta páxina. Penso no caso de Pierre Menard, entre os máis célebres.

Niso consiste, daquela, isto que aquí queda. Nunha simple ficción, por conveniencia.